Cefalů - stolica normandzkiej sztuki budowniczej

Nasze urocze miasteczko wznosi się na występie skalnym na wybrzeżu Morza Tyrreńskiego w cieniu potężnego masywu skalnego zwanego Rocca, będącego jednocześnie zewsząd widocznym symbolem miasta. 
Sprzyjający klimat, malowniczy krajobraz oraz unikalne zabytki sztuki - to wszystko sprawia, że miasto to należy do turystycznych "pereł" prowincji Palermo. Podstawą gospodarki Cefalů jest turystyka, rybołówstwo in gospodarka rolna.


Początki Cefalů są mało znane. Kiedyś znajdowała się tutaj prawdopodobnie grecka fortyfikacja z V wieku p.n.e., która królowała u podnóża masywu skalnego La Rocca, tam gdzie dziś znajduje się dobrze zachowane, okolone murami (tzw. megalitycznymi) stare centrum miasta. Aż po czasy greckie i rzymskie sięgają nie tylko te megalityczne mury i ogólna struktura miasta, lecz również kilka znaczących znalezisk, które zostały odkryte podczas prac wykopaliskowych.

Z okresu między końcem V i początkiem IV wieku p.n.e. pochodzi słynna budowla megalityczna zwana "Świątynią Diany", wzniesiona wokół wczesnohistorycznej cysterny na skale Rocca. Cysterna ta pełniła określoną funkcję przy obrzędach rytualnych i razem z obiema grotami po stronie wschodniej skały świadczy o tym, że tam na górze mieszkali ludzie jeszcze zanim na dole powstało miasto.

W czasach bizantyjskich Cefalů, jak i wiele innych miejscowości, ze względów bezpieczeństwa zostało "przeniesione wyżej", tzn. na skałę Rocca, gdzie jeszcze dziś rozpoznać można średniowieczne pozostałości. Z tego też okresu pochodzi kolorowa mozaika, odkryta niedawno pod kolonnadą katedry i świadcząca o istnieniu prymitywnej gminy chrześcijańskiej w Cefalů.


Po podbiciu przez Arabów w roku 858 miasto zostaje włączone do Emiratu Palermo a w roku 1063 przejęte przez Normanów pod wodzą Ruggero. Z czasów panowania Ruggero II w XII wieku pochodzą najsłynniejsze budowle, którym Cefalů zawdzięcza swój przydomek "miasta Normanów": kościół San Giorgio i budynek pralni (pochodzący być może z czasów jeszcze wcześniejszych - zdania ekspertów są w tej kwestii podzielone) przy ulicy Via Vittorio Emanuele; katedra, klasztor i Palazzo Maria na Piazza Duomo; Osterio Magno z rzucającym się w oczy oknem trzydzielnym przy Corso Ruggero.

Najbardziej imponującą budowlą Cefalů jest bez wątpienia katedra utrzymana w mieszanym stylu arabsko-normandzkim. Jak powiada legenda, katedra ta została wzniesiona na cześć Zbawcy po tym, jak Roger II został cudownie uratowany ze straszliwej burzy na morzu i po wylądowaniu na brzegu Cefalů złożył uroczyste ślubowanie, że zbuduje tu katedrę. Wspomniana legenda nie zdołała jednak skryć prawdziwych przyczyn wzniesienia tej budowli, których szukać należy w realnych przesłankach politycznych i obronnych, czego dowodem może być obronny charakter tej niemalże fortecy z dwoma potężnymi wieżami obronnymi. Budowę katedry rozpoczęto w roku 1131 na fundamentach dawniejszych budowli z okresu przedchrześcijańskiego i kontynuowano na przestrzeni dziesiątków lat, dokonując wielu, po części znacznych zmian planu budowy, które niewątpliwie wydłużyły okres budowy. Katedra pozostała do dziś nie zakończona i należy do jednych z największych kościołów Sycylii, zbudowanych w stylu tzw. normandzkim ale z widocznymi wpływami kultury arabskiej i bizantyjskiej, jako że do tych kręgów kulturowych należeli jej budowniczowie. Godną podziwiania jest mozaika usytuowana w niszy należącej do apsydy i przedstawiająca wizerunek Chrystusa Pankratora. Motyw ten znajdziemy również zwiedzając katedrę w Monreale lub Cappella Palatina w Palermo.

Obok katedry znajduje się klasztor biskupi z dwoma kolumnami, uwieńczonymi wspaniale wykutymi głowicami.

Zwiedzając historyczne centrum Cefalů niesposób przejść obojętnie obok Museo Mandralisca, w którym znajdują się cenne zbiory archeologiczne, mała Pinakoteka ze słynnym "Portretem nieznanego człowieka" Antonello da Messiny (powstałym w latach 1470 - 1472) oraz sekcja malakologiczna.

Osobom szczególnie zainteresowanym historią możemy polecić zwiedzenie kościóła w oddalonym o 15 km Gibilmanna. Usytuowany jest on na wysokości 800 m n.p.m. blisko Monte San Angelo w otoczeniu kasztanów i jesionów i jest znanym miejscem pielgrzymek.